Een sojaboon is natuurlijk eigenlijk een peulvrucht, maar zo uniek in zijn soort dat we hem apart behandelen. Soja is namelijk wereldvoedsel, groeit makkelijk en bevat het meest complexe eiwit van alle boonsoorten. Hiermee is soja echt een volwaardige vleesvervanger. Sojabonen worden niet alleen los gegeten (edamame), maar ook verwerkt in diverse plantaardige producten zoals sojamelk, sojaolie en vleesvervangers op basis van soja, tofu en tempeh. Door de opkomst van het veganisme zijn steeds meer mensen gaan houden van de sojaboon. Soja bevat namelijk veel plantaardige eiwitten, gezonde onverzadigde vetten, maar ook andere nuttige voedingsstoffen zoals ijzer en vitamine B1.
Het zaaien en oogsten van de sojaboon
Sojabonen ontwikkelen zich in de peulen aan de sojaplant. Om optimaal te kunnen groeien hebben ze een temperatuur nodig van boven de 18 graden. Soja is tevens vorstgevoelig en mag daarom ook niet te vroeg in het jaar worden gezaaid. Zodra dit op goede wijze is gebeurd kan de soja verder gemakkelijk zonder ondersteuning groeien. Soja wordt op dezelfde manier geoogst als graan. Dit gebeurt na volledige rijping, dus wanneer de schil bruin wordt en de plant af begint te sterven. Belangrijk hierbij is dat de peulen en zaden voldoende droog zijn. Vervolgens worden de boontjes aan de plant in een droge ruimte opgehangen en kunnen ze daar verder drogen.
Nederlandse soja
Soja is tegenwoordig ook goed in Nederland te telen. In de jaren ‘30 van de vorige eeuw werd er al op kleine schaal in Nederland geteeld, maar dat bleek nog niet zo succesvol. Daarna is er flink geëxperimenteerd, en bleken er geschikte rassen beschikbaar te zijn die onder Nederlandse omstandigheden een goede opbrengst geven en op tijd rijp worden. Er is een speciale term gewijd aan de sojabonen die op Nederlandse bodem geteeld worden, namelijk: Nedersoja. Samen met 14 andere EU-lidstaten ondertekende Nederland in 2017 een ‘sojaverklaring’. Hiermee onderstreept ons land de ambitie om minder afhankelijk te worden van de soja-import, en de non-GMO teelt in ons eigen land aan te sporen. DutchSoy is één van de Nederlandse bedrijven die de teelt van verse sojabonen van eigen bodem heeft geïntroduceerd.
Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja
Een groot voordeel is dat er bij de teelt van sojabonen geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen aan te pas komen. Echter, de sojabonen die uit Zuid- Amerika komen, belasten door de grote reisafstand wel het milieu en gaan in sommige gevallen ten koste van het Amazonegebied. Vandaar dat er steeds meer in Nederland wordt geteeld om dit probleem te voorkomen. Gelukkig bestaat er tegenwoordig ook duurzame soja. Dit initiatief is genomen door de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja, in 2006 in het leven geroepen door het Wereld Natuur Fonds in samenwerking met diverse maatschappelijke organisaties. Volgens deze richtlijnen gaat duurzame soja erosie tegen en behoudt de biodiversiteit. Ook mag de duurzame soja niet afkomstig zijn van grond die na 1994 is ontbost, mag de soja geen ecologische gebieden aantasten en niet genetisch gemodificeerd zijn. Gelukkig bestaan er tegenwoordig veel bedrijven die soja telen op deze duurzame wijze. Groene sojaproducten geproduceerd volgens deze richtlijnen zijn te herkennen aan het RTRS-keurmerk op de verpakking.
Doe eens lekker gek met tofu
Soja bevat net zoals vlees B-vitamines, ijzer en is rijk eiwitten. Daarom is het een volwaardige vleesvervanger en een goed alternatief voor vegetariërs en veganisten. Een andere prettige bijkomstigheid is dat gangbare sojaproducten zoals tofu en tempeh weinig verzadigd vet en calorieën bevatten. Een wekelijks recept met bijvoorbeeld tofu draagt dus bij aan een volwaardig en gevarieerd voedingspatroon. Dit zie je ook in deze vergelijkingstabel:
| Voedingsstof | Vleesvervanger | Tofu | Runderbiefstuk |
| Calorieën | Geen richtlijn | 113 kcal | 146 kcal |
| Ijzer | 0,08 mg | 2,2 mg | 2,8 mg |
| Vitamine B1 / B12 | 0,06 B1 / 0,24 B12 | 0,07 mg B1 | 0,05 B1 / 1,7 B12 |
| Eiwit (1 g = 4 kcal) | 12% van kcal | 11,6 g | 29,3 g |
Bron: waarde per 100 gram bereid product, NEVO
Soja in je eetpatroon verwerken kan je niet alleen doen in de vorm van tofu, maar ook als edamame boontjes, sojamelk, tempeh of één van de vele gevarieerde vleesvervangers op basis van soja. Je hebt in deze categorie zowel ‘burgers’, als ‘balletjes’, ‘stukjes’ en ‘gehakt’, maar ook creatievere varianten gecombineerd met groenten, kruiden of kaas. Met tofu kan de creatieve thuiskok helemaal losgaan, het internet staat vol met inspiratie hoe je tofu in hartige en zoete gerechten kunt verwerken, zoals kruidige nasi met tofu, vegan chocolademousse op basis van tofu, een speltpasta met pittige tofusaus, vegan creamcheese op basis van tofu of scrambled tofu. Keuzes te over met soja!
5 redenen om soja te eten
Het is duidelijk: soja is een volwaardige vleesvervanger en daarmee zijn alle sojaproducten een hele waardevolle toevoeging aan een vegetarisch of veganistisch eetpatroon. Of je nu kiest voor sojamelk, tofu, een vleesvervanger of één van de diverse andere soja-opties, je krijgt belangrijke voedingsstoffen binnen. Kies je ook nog eens voor groene soja, dan zit je helemáál goed, ook voor het milieu. 5 redenen om soja als vervanger voor vlees op jouw weekmenu te zetten:
- Soja bevat bij uitzondering als plantaardige product álle complexe eiwitten en daarnaast ook nog de belangrijke B-vitamines en ijzer.
- De Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja draagt zorg voor het gebruik van duurzame soja in Nederland. Daarnaast is er ook gewoon soja van Nederlandse bodem.
- Soja is misschien wel één van de meest veelzijdige ingrediënten in gebruik. Je vindt het in allerhande producten in de supermarkt, ga op ontdekkingstocht!
- Tofu is gemaakt van soja en te gek om mee te experimenteren in de keuken. Maak eens tofu-chocolademousse, scrambled tofu of tofu-creamcheese. YUM.
- Wil je een lekkere en snelle oplossing? Kies dan voor voor één van de tientallen vleesvervangers op basis van soja. Voor iedere maaltijd en iedere smaak wat wils.
Eet jij vaak soja? Hoe verwerk jij dat in je gerechten? Laat het ons weten in een reactie op de website, Facebook en Instagram met de hashtag #zokanhetook. We zijn benieuwd!
Dit artikel is geschreven in samenwerking met DutchSoy. Nog meer weten over onze Nederlandse sojateelt? Kijk dan op dutchsoy.nl
De foto is afkomstig van de eerste Flevolandse boeren die zelf soja gaan telen. Meer weten? Lees dan dit artikel!
